Na Lubelszczyźnie też mamy wydmy. Zgadnijcie gdzie?

Nie tylko nad morzem

Wydmy nierozerwalnie kojarzą nam się z morzem. Wysokie piaszczyste góry, które wędrują przy pomocy wiatru, bądź te porośnięte lasem, które swą wędrówkę już zakończyły. Są one niewątpliwie olbrzymią atrakcją turystyczną. Mało kto zdaje sobie sprawę, że po wydmach możemy wędrować w Pradolinie Wieprza. Ich nagromadzenie znajdziemy w powiecie ryckim i puławskim. Czy tak jak nad Bałtykiem mogą stać się one atrakcją turystyczną Lubelszczyzny?

Wydmy śródlądowe ciągną się od zachodniej po wschodnią część Europy. Jest to tak zwany europejski pas piaszczysty. Jego północną granicę wyznacza zasięg ostatniego zlodowacenia, południową zaś maksymalny plejstoceński zasięg lądolodu. Obrazowo można stwierdzić, że obszar środkowej Polski mieści się w tym zakresie. Dobrze zachowanych wydm śródlądowych nie jest jednak zbyt wiele.

Wydmy powstały w skutek działalności wiatru, który przenosił swoją siłą piaski sandrowe formując najczęściej ich charakterystyczne, paraboliczne kształty. Działo się to około 10 tysięcy lat temu na przełomie plejstocenu i holocenu. W Polsce najwięcej wydm występuje w Kotlinie Sandomierskiej, Puszczy Kampinoskiej czy w Puszczy Bydgoskiej.

Na Lubelszczyźnie jednym z większych ich skupisk jest Pradolina Wieprza. Są to z jednej strony okolice Ryk i Puław – z drugiej okolice Firleja i Antonina. Wysokość niektórych z nich sięga tutaj kilkunastu metrów.

W gminie Ryki wydmy występują na południowy wschód od Lasonia i na południe i południowy wschód od Krasnoglin – tu dochodzą do kilkunastu metrów wysokości i otrzymały nawet swoją nazwę – Góry Babie.

- Niestety, pochodzenie tej nazwy nie jest nam znane. Odnaleźliśmy ją w materiałach, lecz bardzo ciekawi nas, skąd ona pochodzi. Może wiąże się ona z jakąś legendą? – mówi Małgorzata Włodarczyk z Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych.

Niezwykłe widoki pod Puławami

Znacznie większe zagęszczenie wydm śródlądowych znajduje się po drugiej stronie rzeki Wieprz w powiecie puławskim. Zaczynają się one na wschód od Borowiny i ciągną się pasem długości ponad 9 km dalej aż do Parafianki i Jaworowa. Północną granicą pasa wydm w powiecie puławskim jest miejscowość Nieciecz. Liczne wydmy ciągną się wykraczając poza Obszar Chronionego Krajobrazu "Pradolina Wieprza", od wschodu mijają Zakłady Azotowe Puławy, by dotrzeć aż w okolice Młynek. W linii prostej pasmo wydm ma tutaj 14 kilometrów długości.

Wydmy chronione są przed zniszczeniem przez roślinność. Tereny, na których występują w znaczniej mierze są też chronione prawnie w formie Obszaru Chronionego Krajobrazu "Pradolina Wieprza". Niestety wydmy, podobnie jak wąwozy lessowe w okolicach Kazimierza Dolnego i Puław często są niszczone przez amatorów jazdy quadami i autami terenowymi i motocyklami. Amatorów jazdy terenowej nie odstraszają nawet grożące za to wysokie mandaty, które otrzymują, jeżeli zostaną zatrzymani przez funkcjonariuszy Straży Leśnej i Policji.

Zdecydowanie warto wybrać się na pieszą wycieczkę na nadwieprzańskie wydmy. 

- Szczególnie polecam rezerwat Piskory. Północno-zachodnim jego skrajem przebiega pasmo wydm, których stoki mają często nachylenie około dwudziestu stopni, a ich wysokość wynosi od kilku do kilkunastu metrów. Na grzbiecie jednej z nich, na ścieżce dydaktycznej, znajduje się punkt obserwacyjny. Widok jest wspaniały – mówi Małgorzata Włodarczyk z ZLPK.